विडिओ पत्रकार परिषद
कर्करोग निदान रक्तचाचणीत डॉ.जयंत खंदारे यांच्या संशोधनाला मोठे यश!
भारतातील पहिली विकसित कर्करोग निदान रक्तचाचणी मानवजातीसाठी ठरणार जीवनदायिनी , ऑन्कोडिस्कव्हर रक्तचाचणी संशोधन समाजाभिमुख व्हावे - डॉ. खंदारे
उस्मानाबाद :-
कर्करोगबाधित रुग्णांच्या रक्तातून सर्क्युलेटिंग ट्युमर सेल्सला (सीटीसी) टिपणारी ऑन्कोडिस्कव्हर ही रक्तचाचणी डॉ. जयंत खंदारे यांनी विकसित केली आहे. भारतातील अशा प्रकारची रक्तचाचणी ही पहिली व एकमेव चाचणी आहे. यामुळे अचूकपणे, कार्यक्षम पद्धतीने आणि अत्यंत कमी वेळेत चाचणी करता येणार आहे, अशी माहिती कर्करोगविकार तज्ज्ञ डॉ. जयंत खंदारे यांनी दिली.
उस्मानाबाद येथील हॉटेल ॲपलच्या सभागृहात शनिवारी (दि.24) आयोजित पत्रकार परिषदेत ते बोलत होते.यावेळी शशिकांत कांबळे उपस्थित होते.
डॉ. खंदारे यांनी सांगितले की, पुणे आणि मुंबईमध्ये गेली पंधरा वर्ष हे संशोधन कार्य करण्यात आले. संशोधन कार्यासाठी मुंबईतील टाटा मेमोरियल हॉस्पिटलची भूमिका ही महत्वाची असून संशोधनासाठी त्यांचे सहकार्य मिळाले. हे संशोधन समाजाभिमुख व्हावे यासाठी केंद्र सरकार व राज्य सरकारने ही कर्करोग निदान चाचणी समाजातील सर्व स्तरापर्यंत पोहचावे यासाठी सहकार्य करावे अशी अपेक्षा डॉ. खंदारे यांनी व्यक्त केली.
डॉ.खंदारे यांनी पुण्यातील राष्ट्रीय रासायनिक प्रयोगशाळेतून (एनसीएल) पीएच.डी. पूर्ण केली असून अमेरिकेतून तीन पोस्ट डॉक्टरेट फेलोशिप आणि जर्मनीतील ॲलेक्झांडर वॉन हम्बोल्ड एक्सपिरियन्स्ड (एव्हीएच) फेलोशीप मिळवली आहे. आजपर्यंत 21 पेटंट एप्लिकेशन सादर केली असून समाजातील अपूर्ण गरजांसाठी असलेल्या तीन तंत्रज्ञानांचे हस्तांतरण केले आहे. शंभरहून अधिक आंतरराष्ट्रीय संशोधन प्रकाशनांमध्ये त्यांचे प्रबंध प्रकाशित झाले आहेत.
डॉ. खंदारे यांनी सांगितले की, आज भारतामध्ये सुमारे 50 ते 60 लाख कर्करोगाचे रुग्ण आहेत. कॅन्सर सेल फिल्टरेशन तंत्रज्ञान यावर आधारित एका उपकरणाद्वारे रुग्णाच्या रक्तातून कर्करोगाच्या पेशी वेगळ्या करणे शक्य होते. कर्करोगाच्या पेशी (10 ते 30 मायक्रॉन आकाराच्या) या परिधीय रक्तामधून प्राथमिक अवयवातून दूरच्या अवयवाकडे स्थलांतरित होतात व त्याद्वारे कर्करोगाचा प्रसार (कॅन्सर मेटासिस) होतो. कर्करोगाने बाधीत लोकांपैकी 90 टक्के रुग्ण हे कॅन्सर मेटासिसचे निदान लवकर न झाल्यामुळे मृत्युमुखी पडतात. कॅन्सर मेटासिसचे निदान होण्याची मर्यादा कमी असल्यामुळे, पेट किंवा एमआरआय (सुमारे 8 ते 10 मीलिमीटर) चाचणीमध्ये अशा पेशींचे अस्तित्व लक्षात येत नाही व कर्करोगाचा प्रसार शरीरात जलदगतीने होत राहतो. ऑन्कोडिस्कव्हर टेस्ट ही 'फर्स्ट इन क्लास' लिक्विड बायोप्सी तंत्रज्ञानाधारित चाचणी असून त्याच्या यशस्वी वैद्यकीय चाचण्या मुंबईतील टाटा मेमोरियल हाॅस्पिटल (टीएमएच) - (डॉ.पंकज चतुर्वेदी, सहायक संचालक, टीएमएच) येथे झाल्या आहेत. नव्याने आलेल्या मेडिकल डिव्हाईसेस रूल्स 2017 अंतर्गत ड्रग्ज कंट्रोलर जनरल ऑफ इंडिया (डीसीजीआय) या संस्थेने उत्पादन आणि विपणनासाठी मान्यता दिलेले भारतातील हे प्रथम आणि एकमेव स्वदेशी वैद्यकीय उपकरण आहे. एफडीए महाराष्ट्र यांनी या कार्यासाठी भरीव मदत केली आहे.
भारतामध्ये तसेच बांग्लादेश, युरोप व कॅनडा या देशांमध्ये सुरू केल्या आहेत. आमचे संशोधन हे भारतातील तसेच अन्य देशातील कर्करोगग्रस्त रुग्णांचे जीव वाचविण्यासाठीच आहे. अशा स्वरुपाची चाचणी ही 2004 पासून अमेरिकेमध्ये 1.4 लाख रुपयांपासून उपलब्ध आहे. त्यामुळे ती बहुतांश भारतीय कर्करोगग्रस्त रुग्णांसाठी परवडणारी नव्हती हे निश्चित. भारतामध्ये संशोधन करून आम्ही ही किंमत पंधरा हजार रुपयांपर्यंत खाली आणली असून अचूकता आणि संवेदनशीलता यामध्ये कोठेही तडजोड केलेली नाही. आमच्या चाचणीसाठी सुमारे 48 तासांचा कालावधी लागतो जो परदेशातील चाचणीच्या 10 दिवसाच्या कालावधीच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. या चाचणीच्या संशोधन कार्यासाठी, एआयआरला डीबीटी-बायरॅक (केंद्र सरकार) यांच्या मार्फत संशोधन अनुदानाच्या रकमेद्वारे आर्थित सहाय्य मिळाले असल्याचेही डॉ. खंदारे यांनी सांगितले.
माजी केंद्रीय आरोग्य मंत्री डॉ. हर्षवर्धन यांनी ही चाचणी भारतामध्ये लाँच केली होती. तर केंद्र सरकारमधील वाणीज्य मंत्री पियुष गोयल यांनी आम्हाला 2019 मध्ये 'बेस्ट इनोव्हेटर इन हेल्थकेअर' पुरस्काराने सन्मानित केले होते. युरोप व अमेरिकेसारख्या प्रगत राष्ट्रांमध्ये कर्करोगाच्या रुग्णांमध्ये स्क्रिनिंग आणि मॉनिटरिंगवर खूप मोठ्या प्रमाणावर भर देण्यात येतो. त्यामुळे तेथे कर्करोगाच्या केसेसचे प्रमाण सर्वाधिक असले तरी रुग्ण दगावण्याचे प्रमाण फक्त 30 टक्के आहे, व तेच प्रमाण भारतात 60 टक्के एवढे जास्त आहे. त्यामुळे भारतात परवडणाऱ्या दरात कर्करोगाशी संबंधित आरोग्यसेवा देण्यासाठीचे महत्त्वाचे मानक म्हणून परवडणाऱ्या दरातील प्राथमिक टप्प्यातच रोगनिदान करणाऱ्या चाचण्यांकडे पाहायला हवे. एआयआरने अशी एक चाचणी विकसित केली असून त्याद्वारे महाराष्ट्र व भारतामध्ये परिणामकारक व परवडणाऱ्या दरात कर्करोगाशी संबंधित उपचार पुरवता येतील, असेही डॉ. खंदारे यांनी सांगितले.
